تجربه‌ی کاربری اسمی هست که این روزها در دنیای شرکت های تکنولوژی و به خصوص نرم افزاری زیاد میشنویم. تجربه‌ی کاربری (یا همان User Experience) شامل تمامی رفتارها، احساسات و بازخوردهاییست که یک کاربر هنگام مواجه شدن با نرم افزار یا ابزار برایش ایجاد میشود. ما هنوز صنعت نرم افزارهای موبایل را در ایران بسیار نوپا میدانیم و معتقدیم کیفیت نرم افزارها و تجربه‌ی کاربری در آنها با متوسط جهانی فاصله‌ی زیادی دارد. چند روز پیش در شرکت دور هم جمع شدیم و تصمیم گرفتیم همگی با هم یک برنامه‌ی موبایل را نصب کنیم و آن را زیر ذره بین ببریم. در این گپ و گفت نکات جالبی دستگیرمان شده است که آنها را هم برای گروه های خوبی که این برنامه ها را تهیه میکنند و هم برای سایر همکارانمان در این حوزه منتشر میکنیم.
برنامه‌ای که انتخاب کردیم «آخرین خبر» از «موسسه فرهنگی هنری خراسان» بود. اگر نمیدانید آخرین خبر چیست، میتوانید آن را برای آندروید از اینجا و برای آیاواس از اینجا دریافت کنید. ما به ترتیب نسخه های ۱.۰.۲ و ۰.۶.۱ را برای آندروید و آیاواس دریافت کردیم. یادمان باشد که موفقیت یک نرم افزار مدیون عوامل بسیار زیادیست که تجربه ی کاربری تنها بخشی از آن، اما یکی از مهم ترین بخش های آن است. پیشنهاد میکنیم به دلیل مفصل بودن این فهرست، اگر به بحث تجربه ی کاربری علاقه مند هستید، این برنامه را نصب کنید و همزمان با خواندن موارد، آن ها را در نرم افزار تجربه نموده و نظرات خود را به ما منتقل کنید.
اولین برخورد
- آیکن برنامه:
اولین برخورد با هر برنامه‌ای آیکن برنامه است که توجه کاربر را به خودش جلب میکند. آخرین خبر یک شمایل خندان را به عنوان آیکن خود انتخاب کرده است که با اینکه حس خوبی را منتقل میکند اما درک ارتباط آن با خبر و خبررسانی برای بچه ها سخت بود. نتیجه اینکه آیکن تناسبی با کارکرد خود نرم افزار ندارد. بطوری که اگر در مرتبه اول مشاهده نام نرم افزار را در نظر نگیریم کمتر یک نرم افزار انتشار اخبار برای ما تداعی می شود. - صفحه خوش آمدگویی:
صرف نظر از اینکه در روش های جدید طراحی رابط کاربری نمایش یک صفحه متفاوت از صفحه اصلی برنامه دیگر مرسوم نیست، آخرین خبر در صفحه‌ی خوش آمدگویی که نرم افزار مشغول دریافت آخرین خبرهاست، شاخک های آیکن آخرین خبر به ترتیب قرمز میشوند که نشان بدهند نرم افزار مشغول است. ذوق و سلیقه‌ی استفاده شده برای طراحی یک نشانگر فعالیت خاص (Activity Indicator) قابل تحسین است. - صفحه اصلی:
- وقتی وارد نرم افزار میشوید با فهرستی از دسته های خبری روبرو میشوید که با توجه به اینکه از متن کمترین میزان استفاده انجام شده است و به صورت تصویری ارتباط اولیه برقرار میشود، صفحه‌ی اولیه دلچسب بوده و نشان دهنده گوناگونی محتوا در نرم افزار و امکان انتخاب دسته است. اما…
- این طراحی گرچه برای اولین مراجعه کاربر به نرم افزار مناسب به نظر میرسد، در استفاده های متوالی به جای آنکه تمرکز نرم افزار بر روی این موضوع باشد که سریع تر کاربر را به خبرها و دسته‌ی مورد علاقه خود برساند، هر بار او را مجبور به انتخاب یک دسته میکند. روند نرم افزارها در دنیا به سمت تمرکز بر روی محتوای اصلی و به اصلاح رفتن سر اصل مطلب است که میتوان این را از به حاشیه رفتن دسته بندی در اپ استور اپل و نمایش فهرست منتخب نرم افزارها در اولین صفحه در طول تکامل این محصول فهمید.
- یکی از اصول استفاده از متن در واسط کاربری، فراهم کردن شرایطی است که کاربر بتواند به راحتی متن نمایش داده شده را بخواند. در صفحه‌ی اولیه نرم افزار عناوین برخی بخش ها به رنگ تصویر پشت آن ها نزدیک شده است که امکان خواندن برخی از آنها را غیر ممکن میکند. بنابراین برای نمایش عناوین بر روی تصویر مناسب است که در راه حل آن و یا مکان نمایش آن تجدید نظر شود.
- نمایش برخی تصاویر انتخاب شده با کشیدگی تصویر در طول یا عرض همراه است (عدم رعایت Aspect Ratio) که باعث خراب شدن تجربه‌ی کاربر از آن تصویر میشود. این مورد میتواند توسط تیم محتوایی با انتخاب تصاویر صحیح و یا توسط تیم فنی (مستقل محتوا) حل شده و بخشی که از تصویر نمایش با رعایت Aspect Ratio داده شود.
- متأسفانه به دلیل اینکه نرم افزار بصورت تصادفی تصویری از خبر ها برای دسته بندی ها استفاده می کند، نمایش تصاویر غیر مرتبط بسیار ممکن می گردد. بطور مثال با زدن بر روی یکی از دسته هایی که تصویر یکی از عروسک های تلویزیونی بر روی آن قرار داشت در اولین خبر انتظار نمایش هر خبری جز نمایش خبر یکی از مقامات بلندپایه سیاسی کشور را داشتیم. پیشنهاد بچه ها استفاده از آیکون ها یا کلیپ آرت ها برای تجریه بهتر کاربری است.
- با زدن دکمه جستجو به یک صفحه خالی می رویم. بهتر است بجای اینکار پس از جستار به صفحه نتیجه جستجو برویم
- با زدن دکمه نشانه به صفحه خالی می رویم بهتر است هنگامی که صفحه خالی است اطلاعات مناسب جهت اضافه کردن نشانه نمایش داده شود.
- بعضی از آیتم های منو یا اصلا کار نمی کند یا با خطا مواجه می شویم. فارغ از اینکه وجود چنین مشکلاتی در نرم افزار مناسب نیست اما وجود آن در صفحه اول تجربه ناخوشایندی به کاربر می دهد
جابجایی و مسیریابی در برنامه
- برنامه بیشتر از لینک های داخلی برای جابجایی بین بخش های مختلف خود استفاده میکند اما از یک دکمه‌ی منو هم در بالای صفحه استفاده شده است که در اولین برخورد فقط یک مورد «تماس با ما» در آن نمایش داده میشود. بعدتر میفهمیم که در هر صفحه بسته به شرایط صفحه محتویات منو عوض میشود.
- در آیاواس از سیستم مسیریابی Navigation و انیمیشن های استاندارد این پلت فرم استفاده نشده است که این باعث شده است بین صفحات جابجایی ناگهانی صورت گرفته و برنامه با برنامه های بومی پلت فرم مطابقت نداشته باشد. شاید علت اصلی این موضوع، تولید نسخه‌ی آیاواس از روی نسخه‌ی آندروید باشد که در دنیای موبایل کار اشتباهی محسوب میشود از آنجا که در بخش های اساسی عادت های کاربران این دو پلت فرم متفاوت است.
- در نسخه‌ی آیاواس، در نوار بالایی نرم افزار آیکن هایی در استایل فلت به عنوان دکمه قرار داده شده اند که هر یک کاری انجام میدهند. این سبک در آیاواس مرسوم بوده و کاربران این شمایلهای کوچک را به عنوان یک دکمه تشخیص داده و از آن استفاده میکنند. اما نکته اینجاست که آیکن خندان برنامه در همین نوار و دقیقا با همین سبک قرار داده شده است که این باعث شد بسیاری از کاربران تلاش کنند آن را لمس کنند تا ببینند چه اتفاقی می افتد. (گمراهی کاربر)
- در آندروید با لمس افقی صفحه میتوان به خبر بعدی مراجعه کرد که روش و تجربه‌ی کاربری خوبی برای مرور خبرها باشد، اما این امکان در آیاواس وجود نداشت.
خواندن خبر
- در نمایش اولین خبر در آندروید، برنامه ناگهان تنظیمات فونت را نمایش میدهد که برای کاربر که روی عنوان خبر در صفحه‌ی قبل لمس کرده و منتظر مشاهده‌ی خبر است، غیر منتظره و گمراه کننده به نظر میرسد. این مورد می بایست به صورت اشاره ضمنی و اختیاری در اختیار کاربر قرار گیرد و به اطلاع او برسد.
- پس از نصب یا پس از اتصال به اینترنت ناگهان با تعداد بسیار زیادی نوتیفیکیشن روبرو می شویم که ناراحت کننده است. به نظر میرسد به عدم استفاده از سرویس نوتیفیکیشن گوگل این اتفاق رخ داده است. در ضمن با زدن روی نوتیفیکشن ها یک activity باز میشود و ما لیستی از صفحات نرم افزار آخرین خبر را مشاهده می کنیم. معمولا پس از اجرای نرم افزار می بایست تمام نوتیفیکیشن ها نوار بالا حذف شوند
- در نسخه‌ی آیاواس متن برخی خبرها مخصوصا در برخی موارد که کلمات انگلیسی در میان آن بود، درست نمایش داده نشده و فاصله‌ی خطوط کم و زیاد بود. نظم در فاصله‌ی خطوط و همچنین وجود فاصله‌ی بین پاراگرافی در سهولت خواندن متن بسیار موثر است.
- در متن های بلند، برخی به دنبال دکمه ای برای بازگشت به بالا بودند که البته بیشتر از یک الزام، یک درخواست امکان جدید به نظر میرسد.
- مشکل عدم رعایت نسبت طول و عرض تصاویر که در بخش اولیه نرم افزار بود، در تصویر بالای خبر هم موجود بود. به عنوان مثال تصویر خبری در مورد آقای نکونام با تصویری از چهره ایشان که ارتفاعی حدود ۶۰۰ پیکسل و عرضی حدود ۳۰۰ پیکسل بود، در فضایی با ارتفاع ۱۰۰ پیکسل و عرض ۳۰۰ پیکسل نمایش داده شده بود که باعث کشیدگی کامل در بعد ارتفاع میشود.
- البته فراموش نکنیم که آخرین خبر روی نوتیفیکشن مانور می دهد که در این امر موفق بوده است اما توجه به صفحات داخلی نیز بسیار حائز اهمیت است.
سایر موارد
- در بخش گالری تصاویر، به یک خبر برخوردیم که تعداد زیادی (بیش از ۵۰) تصویر داشت. به محض ورود به بخش گالری، نرم افزار شروع به دریافت همزمان تمامی تصاویر نمود که باعث شد زمان زیادی طول بکشد تا تصاویر اولیه که کاربر منتظر دیدن آنهاست نمایش داده شوند که اولویت بندی و دریافت مرحله به مرحله ی تصاویر می تواند تجربه‌ی بهتری برای کاربران مخصوصا در ایران که سرعت اینترنت کم است، رقم بزند.
- با گستردگی خدمات اینترنت وجود ذخیره سازی اخبار جهت استفاده آفلاین چندان ضروری به نظر نمی رسد این کار اگر بصورت خودکار برای صفحات مربوط به نوتیفیکیشن ها کفایت می کند.
- برای نرم افزاری با اقبال آخرین خبر وجود سیستم پیشنهاد بسیار ضروری به نظر می رسد. این کار وضعیت شلوغ صفحه اول را بهبود می بخشد و همچنین ارائه اطلاعات مورد علاقه کاربر به میزان طرفداران این نرم افزار خواهد افزود.
- خروج بوسیله پنجره تأیید دیگر مرسوم نیست. پیشنهاد عدم بستن نرم افزار است بهتر است این کار را به عهده سیستم عامل واگذار کنیم.
